اگر بال شکسته ما را ترمیم نکنند، اپیدمی در کشور جمع نمی شود!

دکتر سعید نمکی، در سفر به آذربایجان غربی، در نشست ستاد استانی پیشگیری و مدیریت بیماری کووید19 این استان اظهار کرد: اگر به عنوان کسی که از نخستین دقایق ورود کرونا به جهان و چین پیگیر آن بوده ام، بخواهم نمره ای به استانها بدهم، یکی از مطلوب ترین نمرات را به استان آذربایجان غربی می دهم. خاطرات خوشی از این استان دارم. چه در زمانی که به عنوان نوجوانی کوله به پشت در طبیعت آذربایجان غربی تا دامنه های آرارات می گشتم، چه در زمان حضور در صحنه های افتخار آفرین دفاع مقدس در کنار رزمندگان و چه در زمانی که حدود 30 سال پیش مسئولیت بهداشت کشور را برعهده داشتم و چه در زمانی که در سازمان برنامه و بودجه مسئولیت داشتم.

دکتر نمکی افزود: آذربایجان غربی مردم فهیم، بافرهنگ، مهربان، صمیمی و بسیار پیشرفته ای داشته و دارد و 30 سال پیش طرح بسیج بهداشت محیط را در این استان راه انداختیم و شاهد همدلی و وفاق دستگاه های اجرایی و فهم و درک بالای مردم بودیم.

وی خاطرنشان کرد: امروز به عنوان خادمی کوچک در خدمت مردم هستم. همواره خودم را یک سرباز کوچک نظام مقدس جمهوری اسلامی و زیر بیرق مقام معظم رهبری می دانم و هیچ وقت خود را فراتر از این ندیدم. مقام سرداری لایق بزرگوارانی همچون شهید بر باد رفته در یاد مانده، حاج قاسم سلیمانی است و ما در بالاترین مقام که شهادت است، سرباز چنین سردارانی هستیم.

وزیر بهداشت گفت: امروز حضور بنده در استان آذربایجان غربی از یک سو به خاطر عرض خداقوت به همکارانم در سطح استان و از سوی دیگر به دلیل دل نگرانی های امروز و فردای کشور بوده است. دیروز به رییس جمهور هم گفتم که خدا را شاهد می گیرم در 8 تا 9 ماه گذشته، یه یاد ندارم که یک شب را پیوسته یک ساعت خوابیده باشم و یاد ندارم که روز تعطیلی در طول این 9 ماه داشته باشم و غیر از این سفر و یکی دو سفر کاری دیگر، تنها باغ دلگشایم، دوبار حضور بر سر تربت مرحوم مادرم بوده است.

وی بیان کرد: اواخر دی ماه وقتی خبر ظهور کرونا را در چین شنیدم، با توجه به دو سابقه اجرایی و علمی که داشتم و 30 سال پیش مدیریت برخورد با اپیدمی هایی مانند التور و مالاریا را بر عهده داشتم و همینطور از نظر علمی که به عنوان یک ایمونولوژیست، ویروس و آنتی ژن های آن را می شناختم، می دانستیم که این ویروس، برای بشر بسیار خطرناک است.

وزیر بهداشت تصریح کرد: اوایل بهمن ماه، مدیران و همکارانم را جمع کردم و به آنها گفتم باید توجه کنیم که این ویروس، یکی از پیچیده ترین موجودات است و با تمام موجوداتی که دیده ام، متفاوت است و بدانید که باید خودمان را برای یک نزاع و درگیری سنگین با این ویروس آماده کنیم. این نگاه و عدم سهل انگاری، باعث شد که گام های بلندی برداریم.

دکتر نمکی یادآور شد: در عرصه نظامی می گوییم اگر دشمن را حقیر شمردی، باخته ای و باید با سلاح شیر به جنگ روباه رفت. اگر خودتان را در حد و قد و قواره یک اپیدمی سهمگین آماده کرده بودید، اما کوچک تر از آن بود، اشکالی ندارد و این اشتباه را اروپایی ها و آمریکایی ها کردند و ویروس را کوچک شمردند.

وی تاکید کرد: درست است که میزان تخت های بیمارستانی کشور و استان آذربایجان غربی در طرح تحول سلامت توسعه پیدا کرد، اما ضعیف ترین کشور اروپایی 7 تخت به ازای هر هزار نفر جمعیت دارد و تعداد پرستارانش 3 برابر ایران است. آنچه که ما را در این مقوله هدایت و حمایت کرد، علاوه بر فضل الهی، پیش بینی های بسیار درستی بود  که در مجموعه وزارت بهداشت انجام شد.

وزیر بهداشت ادامه داد: امروز این سخنان را نمی گویم که خودم را اثبات کنم و نیامده ام برای خوشنام شدن، بلکه آمده ام برای خدمت کردن و فدا شدن در ساحت مقدس جمهوری اسلامی ایران و فکر می کنم که شاید بتوانم، قطره ای از تقدس خون شهدا را جواب دهم.

دکتر نمکی گفت: در این مدت داغ عزیزان زیادی بر دل مان باقی ماند. فقط داغ سرباز خط مقدم به دل ندارم، بلکه ژنرال های بزرگی را از دست داده ایم و داغ آنها همواره تا زمان حیات در دل بنده خواهد بود. دکتر زارع جوشقانی را اخیرا که مثل پروانه اطراف بیماران کووید19 می گشت را از دست دادیم همچنین دکتر حسنی، دکتر فقیهی از چشم پزشکان بنام و دکتر نادری را از دست دادیم. برای دفاع از این عاشقان بی بدیل، نمی توانم بنشینم و اجازه دهم که کاستی های دیگران را به حساب این عزیزان بنویسند. اگر در اثبات حقانیت راهی که وزارت بهداشت، خردمندانه طی کرده، حرفی می زنم به دلیل دفاع از حیثیت شهدای مدافع سلامت است.

وی تاکید کرد: وزارت بهداشت برنامه ریزی های مفصلی برای مقابله با کرونا داشت. اولین بار گفتیم که راه های هوایی چین را باید ببندید. آن زمان خیلی ها این حرف را باور نمی کردند، در بهمن ماه ایستادگی کردیم تا مرزهای ایران و چین را ببندیم و در 36 ورودی کشور گیت بازرسی و دستگاه حرارت سنج مستقر کردیم. بعد از گرفتاری در گرداب قم بعد از دو هفته، تعدادی کیت PCR به صورت چمدانی توسط یکی از دوستان از ژنو به کشور آورده شد، اما از روز اول بهمن طراحی کیت PCR برای شناسایی کرونا را در انستیتو پاستور و دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران کردیم و 57 دانشجوی بازگشته از ووهان را با همین کیت ها، آزمایش کردیم.

دکتر نمکی اظهار کرد: در بهمن ماه، دکتر جان بابایی معاون درمان وزارت بهداشت را به همه استانها فرستادیم تا تخت بیمارستانی برای ورود این ویروس و ابتلای مردم آماده کند. دو هزار تخت آی سی یو و 900 ونتیلاتور در طول دو هفته در این کشور راه اندازی شد که در تاریخ جهان بی سابقه است.

وی یادآور شد: بعضی از تلخی ها، تنهایی ها و غربت ها و عدم درک متقابل ها، انسان را به شدت می رنجاند. در اوج غربت ایران و بی رحمی دشمن که بعد از واقعه کربلا و ظهر عاشورا، ملت شیعه چنین ظلمی که علیه ما روا شده را تحمل نکرده و ناجوانمردی که آمریکا، همدستانش و صهیونیست ها بر ملت ماتم زده ایران در شرایط کرونا کردند، بعد از واقعه عاشورا، بی سابقه است.

وزیر بهداشت افزود: با دروغ و نیرنگ عنوان می کنند که دارو و تجهیزات پزشکی مشمول تحریم نیست، اما وقتی هواپیمای حامل ماسک و لوازم حافظتی به عمان می رسید و دلخوش بودیم که ساعت 2 بامداد در ایران است، زنگ می زندند و عذرخواهی می کردند که فلان فرد از فلان کشور کار را قفل کرد. ببینید که فرمانده بی سلاح، سربازان خط مقدم بی دفاع چه سختی هایی تحمل کردند.

دکتر نمکی ادامه داد: تفاوت شرایط کنونی با دوران دفاع مقدس در این است که آن زمان خط مقدم، جبهه دشمن و حتی ادوات جنگی آن را می دانستیم، اما در شرایط کنونی اصلا نمی دانستیم کسی که در کنار ما و صمیمی ترین دوست ما است، بمب ویروس است و نگاه مهربانش ممکن است ویروس به سمت مان شلیک کند.

وی خاطرنشان کرد: هیچ کس نمی تواند عمق دردی که جامعه پزشکی و پرستاری و بهداشتی و درمانی در این ایام طاقت فرسا در اوج تحریم و خالی بودن خزانه و بانک مرکزی کشید را درک کند. رییس جمهور دیروز می گفت هیچ کس به اندازه دکتر نمکی از مسائل بودجه ای خبر ندارد که گفتم بله اما با جیب خالی اداره کشور، خیلی کار سختی است.

وزیر بهداشت گفت: در شرایط وفور منابع، مدیریت کردن کار آسانی است، اما در شرایط سخت بی پولی و بی ارزی، مدیریت کردن کار بسیار سختی است. ارز و ریال نداشتیم و مطالبات پزشکان و پرستاران در کارانه از ماه ها گذشته بود، اما این قوم نجیب و شریف یکبار نگفتند ما بستانکاریم بلکه گفتند ما به مردم این سرزمین، بدهکاریم و وقتی همه از ترس ویروس فرار می کردند، آنها مثل پروانه تن به آتش زدند و اطراف مریض طواف کردند، وقتی عده ای پول پارو می کردند، اینها در بیمارستانها رنج جارو کردند، وقتی عده ای در هوای خوش، لمیدند آنها بر سینه بیمار خمیدند و مبتلا شدند.

دکتر نمکی اظهار کرد: در یکی از شهرهای کشور، روزانه 12 تا 15 پرستار به این ویروس مبتلا می شود که باید به قرنطینه برود و یا در بخش آی سی یو بستری می شود، اما درست مثل روزهای سخت دفاع مقدس که رزمنده ما از تشنگی داشت شهید می شد، قمقمه آبش را به فرد کنارش اش می داد و پرستاران و کادر درمانی ما نیز چنین صحنه هایی را رقم زدند.

وی تصریح کرد: اگر در کمتر از 60 روز، میزان بستری را به کمتر از 20 درصد کاهش دهیم و میزان مرگ و میر را به کمتر از 40 مورد در روز برسانیم، در کنار همه بزرگ منشی های ملت ایران، دلیل آن فداکاری بی بدیل خدمتگزاران نظام سلامت  بود که هیچ وقت در خاطر کشور و مردم، فراموش نخواهد شد.

وزیر بهداشت گفت: ما در عرض دو ماه به یک دستاورد عظیم رسیدیم. ما تنها کشوری بودیم که با بی پولی و تحریم، خنجر از پشت دشمن را با گرای داخلی داشتیم. مانند دفاع مقدس که به صدام از داخل گرا می دانند تا سنگر بچه‌ های ما را بزند، در این دوران هم در داخل افراد وطن فروش و ناجوانمرد، گرا می ‌دادند که رسانه های معاند ما را بزنند؛ تا زمانیکه موج خودشان را گرفتار کرد. البته ما هرگز برای دردمندی هیچ فردی روی زمین خوشحال نیستیم، اما دیدید که پشت در بیمارستان ‌ها و در پارک ‌هایشان چه افتضاحی به بار آمد، کشورهایی که ۱۰ برابر ما تخت داشتند، آی سی یو داشتند و ۲۰ برابر ما پرسنل داشتند که حقوقش را به موقع می ‌گرفت. بعد هم اعلام کردند که ایران تعداد مرگ‌ها را به درستی اعلام نمی ‌کند، اما یکی از شفاف ‌ترین آمارهای جهان، آمار جمهوری اسلامی است که تماما قابل دفاع و مبتنی بر بروزترین مستندات است.

دکتر نمکی گفت: البته در اوج این گرفتاری و فراز و فرود عزیزان زیادی مانند نیروهای مسلح، بسیج، سپاه و ارتش هم به کمک ما آمدند. در روزهای اول در دفترم نشسته بودم که سردار سلامی زنگ زد که ما با همه بچه های سپاه هستیم. فرمانده ناجا زنگ زد که ما هستیم، از بسیج زنگ زدند که ما با همه بچه‌ های بسیج هستیم. نیروی انتظامی با همه قدرت آمد و روز ۱۳ به در فرمانده ناجا تا چهار صبح کف خیابان بود. از همه مهمتر نفس قدسی مردی به نام مقام معظم رهبری بود که آنقدر دلگرم ‌کننده بود و حمایت‌ هایشان ما را سرافراز کرد که نمی ‌توان آن را وصف کرد. در عین حال کمک‌ های مومنانه، سازمان های مردم نهاد و ... انجام شد و یک موج عظیمی شکل گرفت که برای این سرزمین افتخار آفرید.

وی با اشاره به شرایط فعلی کرونا در کشور، تصریح کرد: اما امروز می‌ خواهم واقعیاتی را بگویم که چرا امروز آمدیم و در استان آذربایجان غربی نشستیم و گرفتار یک خیز عجیب و زیاد بیماری هستیم که وزیر مضطرب می‌ شود و می ‌آید تا هم خسته نباشید بگوید و هم بگوید که چه کاری باید انجام دهیم.

دکتر نمکی تاکید کرد: معتقدم که آنچه را که باید در وزارت بهداشت به کار می‌ گرفتیم، گرفتیم. گرچه با یک رویکرد جدید داریم کار را آغاز می ‌کنیم. به طوری که در حوزه بیمار یابی، وقتی بیمار را یافتیم با چه ضمانت اجرایی باید ایزوله کنیم که دیگران را آلوده نکند که در این زمینه پیش‌نویس‌ ها را آماده کردیم و تعداد تست‌ هایمان را افزایش می ‌دهیم. امروز روزانه ۱۲۰۰ تست را به روزی ۲۵ هزار تست رسانده ‌ایم. انجام روزانه ۲۵ هزار تست یعنی روزی ۶.۵ میلیارد تومان هزینه. حال می‌ خواهیم این میزان را به ۴۰ هزار تست برسانیم، یعنی روزی ۱۰ میلیارد تومان هزینه. حال در حصر اقتصادی و وقتی ۱۰ ماه کارانه پرستاران را عقب هستیم، روزی ۱۰ میلیارد هزینه تست برای من تحریم زده، هزینه کمی نیست.

وی یادآور شد: به هر حال شروع کردیم و تمام موارد مثبت در سامانه سیب ثبت شده و ردیابی می‌ شوند، تمام افرادی که با موارد مثبت ارتباط داشتند، پیگیری می ‌شوند و ردیابی‌ های مکرر ادامه دارد تا در مراحل اولیه، بیماری را زمین‌ گیر کنیم. کاری که در دوره قبل با سامانه سیب و در کنار بسیج و با ۴۰۳۰ انجام دادیم و ۸۰ میلیون نفر را در مرحله اول غربالگری کردیم و با ۳۲۰ هزار اکیپ و در مرحله دوم بیش از ۴۰ میلیون افراد پر ریسک و در مرحله سوم حدود ۳۴ میلیون نفر را غربالگری کردیم. مجددا باید این اقدامات را با همدلی با سایر دستگاه‌ها انجام دهیم، اما این‌ها کافی نیست.

وزیر بهداشت گفت: یکی از دردهای درونم این است که نمی ‌توان اپیدمی را با خواهش جمع کرد. فرد، بمب ویروس است و وقتی به او می‌گوییم چرا ماسک نزدی، می‌ گوید به کرونا اعتقاد ندارم!. چند وقت است که ما داریم التماس می‌کنیم، اما کدامیک از پروازهای ما منطبق با پروتکل‌ های بهداشتی است؟. نمی دانم چه کسی باید این‌ها را حل کند. چند ماه است که داریم خواهش می ‌کنیم؟ چقدر من و همکارانم باید التماس کنیم؟ کجای دنیا وزیر بهداشت و پرسنل بهداشت و درمان دارند التماس می‌ کنند. در کشورهایی که در جمع کردن اپیدمی توفیق حاصل کردند، وزیر بهداشت می ‌نویسد و می ‌خواهد و همه مکلف به اجرا هستند. اینجا وزیر بهداشت تمنا می کند، خواهش می‌کند و زانو می ‌زند، اما کسی گوش نمی دهد. کدام یک از اتوبوس ‌های ما منطبق با اصول پروتکل ‌های بهداشتی است؟. در تهران اعلام کرده‌ایم که داخل شهر منبع توسعه ویروس است که با جهش‌ هایی که ویروس پیدا کرده، قدرت سرایتش ۱۰ برابر شده است. گفتند تا پایان اردیبهشت اتوبوس اضافه می‌شود، اما یک اتوبوس هم اضافه نشد.

دکتر نمکی ادامه داد: اعلام شد که هرکس ماسک نزند، جریمه می ‌شود. من در سه چهار روز قبل در خیابان تماشا کردم که ۴۰ درصد از افرادی که در اتوبوس بودند ماسک نزدند، آیا می ‌توان به این صورت عفونت را جمع کرد؟ فقط من و همکارانم باید گرفتار بیماری باشیم؟ بیماری که نه دارو دارد و نه واکسن و فقط راهش پیشگیری و فاصله ‌گذاری است. از عالم ‌ترین دانشمندان ویروس ‌شناسی بپرسید که این ویروس کی تمام می ‌شود، می‌گوید نمی ‌دانم. بپرسید کی دارو پیدا می ‌کند، می ‌گوید نمی ‌دانم، اما می‌ گوید یک چیز را می‌دانم که این ویروس با پیشگیری قابل کنترل است. پیشگیری هم شامل فاصله ‌گذاری، ماسک، شستن دست و... است. ‌

وی گفت: یکی از همکاران چند شب قبل به بیمارستان ضیاییان رفته بود و گفت که به طور وحشتناکی بیماران جوان ‌تر و بدحال ‌تر جمع شده، بعد آمده بیرون و به من زنگ زده که ایستگاه صلواتی زدند و ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر بدون ماسک در صف هستند که چایی بگیرند و بخورند. می‌ دانید این چه رنجی برای وزیر بهداشت و برای رهبر این کشور است؟ کسی که می ‌فرماید آیا رژه نیروهای مسلح با پروتکل‌ ها منطبق است و وقتی می ‌گوییم خیر، می ‌گوید کنسل شود. ایشان روضه می ‌گذارند و فقط یک نفر در حسینیه است و چقدر رعایت می‌ کنند. حال این رنج بزرگی است که در یک بیمارستان غلغله از بیمار، اما ۱۰۰ متر آنطرف‌ تر ایستگاه صلواتی زده ‌اند و یک نفر هم نمی ‌آید که این افراد را جمع کند. من وقتی پرستار یا پزشک اورژانسم را کتک می ‌زنند، نمی ‌توانم از او هم دفاع کنم و باید دو نیرو از ناجا بیاید و موضوع را رسیدگی کند.

وزیر بهداشت افزود: در ستاد ملی تقاضا کردیم که هر کس که ماسک نزد، جریمه کنید، اما بروید آمار را دربیاورید که چند نفر را جریمه کردند. گفتیم جاده ببندید، چندتا را بستند؟ اینطور که نمی ‌شود اپیدمی جمع کرد. اگر این بال شکسته ما را ترمیم نکنند، اپیدمی در این مملکت جمع نمی ‌شود. بعد از مدتی هم پرسنل ما خسته می شوند و می ‌روند.

دکتر نمکی گفت: ما این ضعف را که ضعف بزرگی است، داریم. یعنی ضعف عدم حمایت از اجرای پروتکل و ضعف عدم ایستادن در مقابل پروتکل شکن و قانون شکنان و برخورد با آنها. عده زیادی از مردم رعایت می کنند، اما عده‌ ای هم گوش نمی‌ دهند.

وی گفت: من در میان مردم حضور دارم، می ‌روم و می ‌بینم که مردم در نانوایی بدون فاصله گذاری می ایستند. بنده به عنوان وزیر بهداشت نمی توانم به تنهایی این اپیدمی و وضعیت را جمع کنم و جمع کردن آن، همکاری هایی فراتر از این می ‌خواهد. مثلا روزی چند اتوبوس از مرزهای جنوب شرق این سرزمین با انواع آلودگی مسیر را طی می ‌کند و به چالدران می ‌آید. من که نمی‌ توانم جلویش را بگیرم، کجا باید اجازه ندهد که اینها بیایند؟ اینها پرواز که نمی‌ کنند، بلکه در طول این سرزمین با خودشان آلودگی می ‌آورند. در کجای دنیا اجازه چنین تخلفی را می ‌دهند؟ نه یک روز و دو روز، بلکه آمار دارم که تعداد زیادی از اینها در خانه‌ های افراد در شمال استان شما پذیرایی می ‌شوند تا بتوانند از مرز خارج شوند.

وزیر بهداشت تصریح کرد: اگر روزی قرار باشد که عدم توفیق در مدیریت اپیدمی را به حساب وزارت بهداشت بنویسند، دهانم باز خواهد شد و خواهم گفت که چه کسانی چه کردند. اجازه نمی ‌دهم که خون شهید سلامت پایمال دغدغه‌های دیگر شود. دو یا سه اتوبوس می‌ خواهد از مرزی خارج شود، استاندار آنها را جمع می‌ کند و به اردوگاهی در ورامین می ‌فرستند و دوباره برمی‌ گردند و کل مسیر را آلوده کرده و در آنجا ما کانون آلودگی داریم. اینها دردهایی است که اگر برای علاجش فکر نکنیم، این اپیدمی ما را گرفتارتر می ‌کند.

وی درخصوص اقدامات انجام شده در بخش بهداشت و درمان استان آذربایجان غربی نیز گفت: در اوج تنگدستی 5 دستگاه سی تی اسکن را خریده و فرستادیم. با لطف خدا و با همت عزیزان قول می دهم که اولا این بیمارستان ۳۰۰ تختخوابی را تمام کنیم. در شمال استان که یکی از مناطق کمتر برخوردار بود و زمانی که سازمان برنامه هم که بودم می آمدم و به اینجا سر می زدم. در این زمینه باید خوی را به عنوان مرکزیت بشناسیم و سعی کردیم دو بیمارستان این منطقه را تمام کنیم. در مورد بیمارستان‌ هایی که در سطح نیمه کاره هستند از استاندار و رییس دانشگاه می خواهم که درخواستی را در این زمینه بفرستند؛ چراکه می خواهیم بیمارستان‌ های بالای ۸۰ درصد را امسال جمع کرده و به پایان برسانیم. ایستاده ایم که امسال این کار را انجام دهیم.